પૂર્વની ઓક્સફર્ડ તરીકે ઓળખાતી અલ્હાબાદ સેન્ટ્રલ યુનિવર્સિટીમાં છેલ્લા ઘણા દાયકાઓથી બંધ પડેલા સલામતનું રહસ્ય આખરે ઉકેલાયું છે. બે દિવસની મહેનત પછી કરવત અને ડ્રીલ મશીન વડે કાપીને તિજોરી ખોલવામાં આવી હતી. વિવાદો વચ્ચે ખોલવામાં આવેલી આ તિજોરીમાં પાંચસો વર્ષ જૂના સોનાના સિક્કા, ફારસી ભાષામાં લખાયેલ શાહી ફરમાન અને તાંબાની પ્લેટ પર પાલી ભાષામાં લખાયેલ વિનય પિટકનો સમાવેશ થાય છે. આ બધું અમૂલ્ય છે. પુરાતત્વીય મહત્વની આ સામગ્રીઓને અલ્હાબાદ સેન્ટ્રલ યુનિવર્સિટીના મ્યુઝિયમમાં રાખવાની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે.
અલ્હાબાદ સેન્ટ્રલ યુનિવર્સિટીના PRO પ્રોફેસર જયા કપૂરના જણાવ્યા અનુસાર, તિજોરીના લોકરમાં મળેલા સોનાના સિક્કા લગભગ પાંચસો વર્ષ જૂના છે. આ સિક્કાઓ પર બ્રાહ્મી લિપિ લખેલી છે. આ સોનાના સિક્કાઓનું વજન અંદાજે 7.34 ગ્રામ છે અને તેનો વ્યાસ 21 mm છે. આ તમામ સિક્કા ગોળ આકારના છે. સોના ઉપરાંત અન્ય કેટલીક ધાતુઓના સિક્કા પણ છે. સિક્કાઓની સંખ્યા લગભગ પાંચસો છે. આ સિક્કા જમ્મુ અને કાશ્મીરના આદિવાસી સમુદાય કિડાઇટ્સ કિંગડમ સાથે સંકળાયેલા છે. સિક્કા પર એક રાજા ઊભો છે, જે ડાબી બાજુની વેદી પર બલિદાન આપી રહ્યો છે. જો કે કાશ્મીરી સિક્કાઓનું રહસ્ય હજુ સુધી ઉકેલાયું નથી.
સોના અને અન્ય ધાતુના સિક્કાઓ ઉપરાંત, પર્શિયન ભાષામાં લખેલું શાહી હુકમનામું પણ તિજોરીમાંથી મળી આવ્યું હતું. શાહી ફરમાનમાં શું લખ્યું છે, તે જાણવા માટે નિષ્ણાતોની મદદ લેવામાં આવશે. આ ઉપરાંત તાંબાની પ્લેટ પર પાલી ભાષામાં લખાયેલ વિનય પિટક પણ મળી આવ્યું છે. જોકે, આ તમામ વસ્તુઓ યુનિવર્સિટીમાં ક્યારે અને કેવી રીતે આવી તે હજુ સ્પષ્ટ થયું નથી. મૂલ્યવાન વસ્તુઓ યુનિવર્સિટીની ધરોહર કેવી રીતે બની?
1998માં જ્યારે સફાઈ દરમિયાન આ વસ્તુઓ મળી આવી ત્યારે યુનિવર્સિટીના તત્કાલિન વહીવટીતંત્રે તેને લાઈબ્રેરી હોલમાં એક તિજોરીમાં રાખી હતી. તે સમયે, તેમના મહત્વ અને ઉપયોગિતા વિશેની માહિતી એકત્રિત કરવામાં આવી ન હતી. આ સામગ્રીઓ રાખવા માટે એક ખાસ સેફ બનાવવામાં આવી હતી. એકસાથે ત્રણ કીનો ઉપયોગ કરીને જ સેફ ખોલી શકાતી હતી. સલામતની એક ચાવી ગ્રંથપાલ પાસે, બીજી રજિસ્ટ્રાર પાસે અને ત્રીજી વાઇસ ચાન્સેલર પાસે હતી.
સૂત્રો પાસેથી મળેલી માહિતી મુજબ, જ્યારે વર્તમાન વાઈસ ચાન્સેલર પ્રોફેસર સંગીતા શ્રીવાસ્તવને આ અંગેની જાણ થઈ ત્યારે તેમણે સેફ ખોલવાનું નક્કી કર્યું. જોકે, બે ચાવીના અભાવે તે ખોલી શકાયું ન હતું. આ પછી તેને કાપવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો. ઈલેક્ટ્રોનિક કરવત અને ડ્રીલ મશીનની મદદથી બે દિવસની મહેનત પછી તિજોરીને કાપીને તેમાંથી આ અમૂલ્ય સામગ્રી મળી આવી હતી.
PRO જયા કપૂરના જણાવ્યા અનુસાર, આ તમામ સામગ્રીને પરત લોકરમાં મૂકી દેવામાં આવી છે. આગામી દિવસોમાં યુનિવર્સિટીના શિક્ષકો અને વિદ્યાર્થીઓ આ અંગે સંશોધન કરશે. સેફમાં રાખવામાં આવેલી આ સામગ્રીને લઈને છેલ્લા ઘણા દિવસોથી સવાલો ઉઠી રહ્યા હતા. સેફ ખોલવાની કામગીરી ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિની દેખરેખ હેઠળ કરવામાં આવી હતી.