એલોન મસ્કની સેટેલાઇટ-આધારિત ઇન્ટરનેટ સેવા સ્ટારલિંકને ભારતમાં જરૂરી લાઇસન્સ મળ્યું છે. મસ્કની કંપની છેલ્લા ઘણા વર્ષોથી ભારતમાં તેની સેવા શરૂ કરવા માંગતી હતી. એક સમાચાર એજન્સીના જણાવ્યા અનુસાર, મસ્કની કંપનીને ભારતીય ટેલિકોમ મંત્રાલય તરફથી એક મહત્વપૂર્ણ લાઇસન્સ મળ્યું છે.
આ સાથે, કંપની ભારતમાં તેની સેવા શરૂ કરવાની નજીક આવી ગઈ છે. સ્ટારલિંક ભારતના ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગ દ્વારા લાઇસન્સ મેળવનારી ત્રીજી કંપની છે. અગાઉ, વનવેબ અને રિલાયન્સ જિયોને પણ સેટેલાઇટ સેવા શરૂ કરવા માટે લાઇસન્સ આપવામાં આવ્યું છે.
સ્ટારલિંક વિશે વાત કરતા, કેન્દ્રીય મંત્રી જ્યોતિરાદિત્ય સિંધિયાએ કહ્યું હતું કે, ‘સ્ટારલિંકની સેટેલાઇટ સેવા ટેલિકોમ્યુનિકેશનના ગુલદસ્તામાં એક નવા ફૂલ જેવી છે. પહેલા ફક્ત ફિક્સ્ડ લાઇનો હતી અને તેને મેન્યુઅલી પણ ફેરવવી પડતી હતી. આજે આપણી પાસે બ્રોડબેન્ડ કનેક્ટિવિટીની સાથે મોબાઇલ કનેક્ટિવિટી પણ છે.’
‘ઓપ્ટિકલ ફાઇબર કનેક્ટિવિટી પણ સ્થાપિત થઈ ગઈ છે. સેટેલાઇટ કનેક્ટિવિટી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે દૂરના વિસ્તારોમાં આપણે વાયર નાખી શકતા નથી કે ટાવર લગાવી શકતા નથી, અહીં ફક્ત સેટેલાઇટ દ્વારા કનેક્ટિવિટી સુધારી શકાય છે.’
સ્ટારલિંક એ એલોન મસ્કની કંપની સ્પેસએક્સની સેટેલાઇટ ઇન્ટરનેટ સેવા છે. તે લો અર્થ ઓર્બિટ (LEO) સેટેલાઇટ આધારિત ઇન્ટરનેટ સેવા છે. તેની મદદથી, વિશ્વના દૂરના વિસ્તારોમાં હાઇ સ્પીડ ઇન્ટરનેટ પહોંચાડી શકાય છે. ઘણા સમયથી ચર્ચા થઈ રહી છે કે ભારતમાં સ્ટારલિંક સેવા શરૂ કરવામાં આવશે.
સ્ટારલિંક 500 થી 550 કિલોમીટરની ઊંચાઈએ ઘણા નાના ઉપગ્રહો દ્વારા કામ કરે છે. આ પહેલીવાર નથી જ્યારે ભારતમાં સ્ટારલિંકની ચર્ચા થઈ રહી છે. કંપનીએ 2021માં ભારતમાં પ્રી-બુકિંગ શરૂ કર્યું હતું. જોકે, ભારત સરકાર તરફથી જરૂરી લાઇસન્સ ન મળવાને કારણે, કંપનીએ તે સમયે પ્રી-બુકિંગ બંધ કરવું પડ્યું હતું.
ભારતમાં, આ કંપની રિલાયન્સ જિયો અને ભારતી એરટેલના વનવેબ સાથે સીધી સ્પર્ધા કરશે. જોકે, તાજેતરમાં સ્ટારલિંકે આ બંને કંપનીઓ સાથે ભાગીદારીની જાહેરાત કરી હતી. આ જાહેરાત સ્ટારલિંક કીટ અને હાર્ડવેર વિતરણ વિશે છે. સ્ટારલિંક ઘણા દેશોમાં ઉપલબ્ધ છે અને ભારતમાં તેની સેવા શરૂ થવા માટે હજુ થોડો સમય લાગશે.
જરૂરી લાઇસન્સ મળ્યા પછી પણ, સેટેલાઇટ સ્પેક્ટ્રમનું ચિત્ર હજુ સ્પષ્ટ નથી. સેટેલાઇટ સ્પેક્ટ્રમનું વિતરણ થયા પછી જ, કંપની ભારતમાં તેની સેવા શરૂ કરી શકશે. અહીં એક પડકાર સ્પેક્ટ્રમ ફાળવણીની પદ્ધતિ પર છે. જ્યારે જિયો અને એરટેલ પરંપરાગત રીતે સ્પેક્ટ્રમ હરાજી ઇચ્છે છે. સ્ટારલિંક વહીવટી વિતરણ ઇચ્છે છે.
હવે પ્રશ્ન એ છે કે, સ્ટારલિંક અથવા સેટેલાઇટ ઇન્ટરનેટથી લોકોને શું ફાયદો થશે. આનાથી દૂરના વિસ્તારોમાં કનેક્ટિવિટી સરળ બનશે. ખાસ કરીને એવી જગ્યાઓ જ્યાં ટાવર લગાવવા કે બ્રોડબેન્ડ સેવા પૂરી પાડવાનું મુશ્કેલ છે. સેટેલાઇટ ઇન્ટરનેટને કારણે, આવા વિસ્તારોમાં પણ સારી ગતિ મળશે.
જોકે, આ સેવા કઈ કિંમતે શરૂ કરવામાં આવશે તે પણ એક મોટો પ્રશ્ન છે. અત્યાર સુધીના અંદાજ મુજબ, કંપનીની સેવા મોંઘી હશે. તમારે સ્ટારલિંક કીટ માટે સારી એવી રકમ ચૂકવવી પડી શકે છે. જ્યારે, માસિક અથવા વાર્ષિક યોજનાઓ પણ નિયમિત બ્રોડબેન્ડ યોજનાઓ કરતાં ઘણી મોંઘી હશે.