શેરબજારમાં રોકાણ કરનારા કરોડો રોકાણકારો માટે ખરાબ સમાચાર છે. માર્કેટ રેગ્યુલેટર સેબી ટૂંક સમયમાં તમારા રોકાણ પર બીજી ફી વસૂલવાનું શરૂ કરશે. આ માટેના સંકેતો પણ આપવામાં આવ્યા છે. સેબીના કાયમી સભ્ય અનંત નારાયણે કહ્યું છે કે, ઘણી બ્રોકરેજ કંપનીઓ રોકાણકારોને આકર્ષવા માટે ઝીરો બ્રોકિંગ ચાર્જ ઓફર કરે છે. તેથી, રોકાણકારોએ હવે બજાર આધારિત ચાર્જ ચૂકવવા માટે તૈયાર થવું જોઈએ. તેઓએ સમજવું પડશે કે મફતમાં કશું મળતું નથી. અહીં તમને જણાવી દઈએ કે, હાલમાં માર્કેટમાં રોકાણકારોએ 7 વિવિધ પ્રકારના ટેક્સ અને ફી ચૂકવવા પડે છે અને હવે સેબી 8માં પ્રકારની ફી વસૂલવાની તૈયારી કરી રહી છે.
અનંત નારાયણે કહ્યું, ‘મારું સૂચન છે કે રોકાણકારોએ એક નિશ્ચિત રકમ ચૂકવવી જોઈએ. આ ફી મૂડીબજાર સુધી પહોંચવા માટે વસૂલવી જોઈએ અને બજાર સંચાલિત અને પારદર્શક કિંમતો હોવી જોઈએ. રોકાણકારોએ સમજવું જોઈએ કે, કંઈપણ મફતમાં મળતું નથી.’ સેબીના સભ્યનું આ નિવેદન એવા સમયે આવ્યું છે, જ્યારે બજાર નિયમનકાર રોકાણકારોના પૈસા બ્રોકરના ખાતામાં ફસાઈ ન જાય તે માટે ઘણા પગલાં લઈ રહ્યા છે. આમ કરીને બ્રોકર્સ રોકાણકારોના આ પૈસા પર વધારાનું વ્યાજ કમાઈ રહ્યા છે.
અહીં તમને જણાવી દઈએ કે, માર્કેટ રેગ્યુલેટર સેબીએ હાલમાં બે મોટા ફેરફારો તરફ પગલા ભર્યા છે. પ્રથમ UPI બ્લોક મિકેનિઝમ છે. આ હેઠળ રોકાણકારોએ મૂડી બજારમાં નાણાંનું રોકાણ કરવા માટે બ્રોકિંગ ફર્મને ચૂકવણી કરવાની જરૂર નથી. રોકાણકારે શેર ખરીદવાના હોય તેટલી રકમ ખાતામાં જ બ્લોક થઈ જશે. તેના ડીમેટ ખાતામાં સ્ટોક જમા થયા પછી જ ખાતામાંથી રકમ કાપવામાં આવશે. હાલમાં આ વિકલ્પ વૈકલ્પિક છે, જેને ભવિષ્યમાં ફરજિયાત પણ બનાવી શકાય છે.
બીજો ફેરફાર એ છે કે, માર્કેટ રેગ્યુલેટર સેબી સ્લેબ આધારિત ટ્રાન્ઝેક્શન ચાર્જીસ લાદવાની સિસ્ટમનો અંત લાવી રહી છે. આનાથી બ્રોકરેજ ફર્મ પર દબાણ આવ્યું. તેથી, 1 ઓક્ટોબર, 2024થી, એક્સચેન્જો તમામ બ્રોકિંગ ફર્મ્સ પર સમાનરૂપે ટ્રાન્ઝેક્શન ચાર્જ વસૂલવાનું શરૂ કરશે. આ શુલ્ક પેઢી દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલ વોલ્યુમના આધારે વસૂલવામાં આવશે.
હાલમાં, 7 પ્રકારના શુલ્ક વસૂલવામાં આવે છે: બ્રોકરેજ-દરેક વ્યવહાર માટે, રોકાણકારે બ્રોકરેજ ચાર્જ ચૂકવવા પડે છે. ટ્રાન્ઝેક્શન ચાર્જ-એક્સચેન્જો ઇક્વિટી અથવા ઇન્ટ્રાડે ટ્રેડની ડિલિવરી માટે ટ્રાન્ઝેક્શન ચાર્જ વસૂલે છે. આ NSE પરના કુલ ટર્નઓવરના 0.00335 ટકા છે. DP ચાર્જ-આ ચાર્જ ઇક્વિટી ડિલિવરી ટ્રેડમાં વેચાણ પર વસૂલવામાં આવે છે. STT-કુલ ટર્નઓવરના 1 ટકા ખરીદી કે વેચાણ પર વસૂલવામાં આવે છે. સેબી ટર્નઓવર ફી-સેબી કુલ ટર્નઓવરના 0.0001 ટકા ચાર્જ કરે છે. GST-બ્રોકરેજ, સેબી ટર્નઓવર ફી અને એક્સચેન્જ ટર્નઓવર ચાર્જીસ પર 18 ટકા GST લાગુ થાય છે. સ્ટેમ્પ ડ્યુટી-સ્ટોક બ્રોકર્સ ટ્રેડિંગ સ્ટોક્સ અને અન્ય નાણાકીય સંપત્તિઓ પર સરકાર વતી સ્ટેમ્પ ડ્યુટી વસુલવામાં આવે છે.
