આ ડિજિટલ યુગમાં, બટનને દબાવતા જ મનોરંજન પૂરું પાડતું ઓનલાઈન ગેમિંગ પણ મનોરંજનનું એક સાધન બની ગયું છે, પરંતુ તેના ખરાબ પરિણામો પણ સામે આવી રહ્યા છે. સ્માર્ટફોન અને ઇન્ટરનેટે ગેમિંગને વધુ સુલભ બનાવ્યું છે, જેના કારણે આઉટડોર રમતો, સામ-સામે વાતચીત, સામાજિક ક્રિયાપ્રતિક્રિયાઓ વગેરે દૂર થઈ ગયા છે. લોકો તેમના નવરાશના સમયનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરે છે તેમાં આ ફેરફાર ચિંતાજનક છે, કારણ કે તે સામાજિક ક્રિયાપ્રતિક્રિયા અને શારીરિક શ્રમ જેવી વધુ અર્થપૂર્ણ પ્રવૃત્તિઓના ભોગે આવી રહ્યો છે. તેથી, આભાસી અને વાસ્તવિક સંદેશાવ્યવહાર વચ્ચે વધુ સારું સંતુલન જાળવવા માટે સારી રીતે વિચારેલા નિયમો બનાવવા મહત્વપૂર્ણ છે.
ઓનલાઈન ગેમિંગના કારણે લાંબા ગાળાના સામાજિક, માનસિક અને ભાવનાત્મક પરિણામોનો ભય પેદા થયો છે. કદાચ સૌથી ચિંતાજનક ભય એ છે કે, આનાથી એવી પેઢી જન્મી શકે છે જે અંતર્મુખી બની જાય છે અને અન્ય લોકો સાથે વાતચીત કરવાનું ટાળે છે. ઇલેક્ટ્રોનિક માધ્યમો દ્વારા થતી વાતચીત, સામ સામે થતી વાતચીતનું સ્થાન લઇ શકે છે, ઘણીવાર આ શારીરિક અને સ્કુલમાં અપાતા શિક્ષણના ભોગે હોય શકે છે. આ ડરને કારણે, વિશ્વભરની સરકારો અને સંગઠનોએ ઓનલાઈન ગેમિંગની અસરોનું મૂલ્યાંકન કરવાનું શરૂ કર્યું છે. આનું પરિણામ એ આવ્યું છે કે, વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠને રોગોના આંતરરાષ્ટ્રીય વર્ગીકરણ (ICD-11)માં ‘ગેમિંગ ડિસઓર્ડર’નો સમાવેશ કર્યો છે. તે ડિસઓર્ડરને આ રીતે વ્યાખ્યાયિત કરે છે: દર્દી સતત ગેમિંગમાં વ્યસ્ત રહે છે, પછી ભલે તે ઓનલાઈન હોય કે ઓફલાઈન, અને ગેમિંગના ક્રમ, તીવ્રતા, અવધિ અને સમાપ્તિના સંદર્ભમાં પડકારોનો સામનો કરે છે, અને તેના પર તેનો કોઈ નિયંત્રણ નથી રહેતું.
જે વ્યક્તિને આ ગેમિંગનું વ્યસન લાગી જાય છે, તે વ્યક્તિ જીવનના અન્ય આકર્ષણો અને રોજિંદી પ્રવૃત્તિઓ કરતાં ગેમિંગને વધુ મહત્વ આપે છે. તેના લાંબા ગાળાની ખરાબ અસરોને ટાળવા માટે જવાબદાર અને વ્યાપક નિયમો અને સહાયક પગલાંની જરૂર છે.
ગેમિંગ પર પ્રતિબંધ મૂકવાને બદલે, આપણને વ્યક્તિગત સ્વતંત્રતા, સકારાત્મક નિયમન સાથે જવાબદાર ગેમિંગની જરૂર છે. તાજેતરમાં અમલમાં મુકાયેલ ‘તમિલનાડુ ઓનલાઈન ગેમિંગ ઓથોરિટી (રિયલ મની ગેમ્સ) રેગ્યુલેશન્સ 2025’ ખૂબ જ સ્વાગતપાત્ર છે. આ જાહેર આરોગ્ય અને જવાબદાર ગેમિંગના રક્ષણ તરફ એક વિકાસશીલ પહેલ છે. તે ખરેખર પૈસાથી ચાલતી જુગાર વેબસાઇટ્સ પર શિસ્ત લાગુ કરવાનો પણ એક પ્રયાસ છે.
નવા નિયમો 18 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના કોઈપણ વ્યક્તિને ખરેખર પૈસાથી કમાણી કરતી રમતો રમવા પર પ્રતિબંધ મૂકે છે, જે વાજબી અને જરૂરી છે. આ ઉપરાંત, આ નિયમો હેઠળ, જે ખેલાડીઓ સતત એક કલાકથી વધુ સમય સુધી ગેમ રમી રહ્યા છે, તેમને દર 30 મિનિટે સંદેશ મોકલવો ફરજિયાત બનાવવામાં આવ્યો છે. ચીન, દક્ષિણ કોરિયા, જાપાન વગેરે દેશોમાં સમય આધારિત નિયંત્રણો પહેલાથી જ અમલમાં છે.
પરંતુ એવી પણ એક જોગવાઈ કરવામાં આવી છે કે, ખેલાડીઓ બપોરે 12 વાગ્યાથી સવારે 5 વાગ્યા સુધી લોગ ઇન કરી શકશે નહીં. અનુભવના આધારે આ જોગવાઈ યોગ્ય લાગતી નથી અને તે સામાન્ય સમજની પણ વિરુદ્ધ છે. તમિલનાડુ દ્વારા લેવામાં આવેલ એકપક્ષીય અભિગમ વપરાશકર્તા-મૈત્રીપૂર્ણ સિસ્ટમ રજૂ કરતું નથી અને પુખ્ત વપરાશકર્તાઓમાં નિરાશા લાવી શકે છે. જો કે આવા નિયમો ગેમિંગને વ્યસનકારક બનતા અટકાવવા અને પ્લેટફોર્મને વધુ જવાબદાર બનાવવાનો હેતુ ધરાવે છે, પરંતુ મોડી રાત્રે તેના પર સંપૂર્ણપણે પ્રતિબંધ મૂકવાથી સમસ્યાઓ ઊભી થઈ શકે છે. કામ કરતી વસ્તીનો મોટો ભાગ સામાન્ય દિવસના કલાકો પછી પણ કામ કરે છે, ઘણા લોકો રાત્રિ શિફ્ટમાં કામ કરે છે અથવા જયારે જરૂર હોય ત્યારે કામ કરતા હોય છે. આવા લોકો માટે, ગેમિંગ માટે એકમાત્ર સમય મોડી રાત જ હોય છે, જ્યારે તેમને લાંબા સમય સુધી કામ કર્યા પછી મનોરંજન માટે સમય મળે છે.
બ્લેકઆઉટ્સ અજાણતાં આ વપરાશકર્તાઓને અસર કરે છે, જેના કારણે તેમની પાસે ઓછો ખાલી સમય રહે છે અને તેમને ગેમિંગ માટે અસુવિધાજનક સમય પસંદ કરવાની ફરજ પડે છે. તેનાથી પણ વધુ ખતરનાક વાત એ છે કે, તેઓ VPN અથવા ભાડાના IPનો ઉપયોગ કરીને વિદેશી વેબસાઇટ્સને ઍક્સેસ કરી શકે છે, જે નિયમનના દાયરાની બહાર છે. આ કાયદો બનાવવાના હેતુને જ નિષ્ફળ બનાવે છે અને ગ્રાહકોને એવી ઠગ અને અનિયંત્રિત વેબસાઇટ્સનો આશરો લેવાની ફરજ પડે છે, જેમણે ન તો વપરાશકર્તાઓની ઉંમર ચકાસણી પૂરી પાડી છે કે ન તો તેને વ્યસનકારક બનતા અટકાવવા માટે યોગ્ય પગલાં લીધા છે.
એનાથી વધુ, તે સરકારને કરના રૂપમાં થતી કમાણીથી વંચિત રાખે છે અને સગીરોને જોખમમાં મૂકે છે.
તેથી, વધુ વ્યવહારુ ઉકેલ એ હશે કે, વપરાશકર્તાઓને રમતમાંથી બહાર નીકળવાના સમયગાળાના સંદર્ભમાં વધુ વિકલ્પો આપવામાં આવે. લોકોને ગેમિંગ માટે પોતાનો સમય નક્કી કરવાનો વિકલ્પ આપવાથી, જેમ કે વહેલા સુઈ જનારાઓ માટે રાત્રે 10 વાગ્યાનો સમય અથવા મોડીરાત પછી સુઈ જનારાઓ માટે અડધી રાત પછીનો સમય, વિવિધ જીવનશૈલી ધરાવતા લોકો માટે તકો પૂરી પાડી શકે છે, સાથે સાથે સમજદારીપૂર્વક ગેમિંગ માટે પણ તકો પૂરી પાડી શકે છે.
આ સુવિધાજનક સિસ્ટમ ખેલાડીઓને સ્ક્રીન પર સમય પસાર કરવા પર વધુ નિયંત્રણ આપશે, અને સાથે જ તેમને ઉપલબ્ધ સમયની અંદર ગેમિંગનો આનંદ માણવાની તક આપશે.
આ નિયમોમાં સુધારો કરવાની જરૂર છે, કારણ કે તે હસ્તક્ષેપ કે પ્રોત્સાહનો પર આધારિત નથી. તેના બદલે, લાંબા ગાળાના વર્તન પરિવર્તનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે કાઉન્સેલિંગ, ડિજિટલ કૌશલ્ય સાધનો અથવા ગેમિંગ પર સ્વૈચ્છિક મર્યાદા જેવા પગલાં વધુ અસરકારક હોઈ શકે છે.