જ્યારથી ભારતમાં રિયાલિટી શોની લોકપ્રિયતા વધી છે, ત્યારથી ચાહકોના મનમાં આ પ્રશ્ન હંમેશા આવ્યો છે, કે શું તે શો ખરેખર વાસ્તવિક છે કે કહેવાતા ‘વાસ્તવિક’ છે. સમયાંતરે, દર્શકોએ શોની વાસ્તવિકતા અંગે પણ પ્રશ્નો ઉઠાવ્યા છે. હવે આ મુદ્દો વધુ ગરમાયો જ્યારે સોશિયલ મીડિયા પર એક યુઝરે સોની TVના શો ‘ઇન્ડિયન આઇડલ’ના એક એપિસોડમાંથી અભિનેત્રી હેમા માલિનીનો ફોટો શેર કર્યો. જેમાં તેમના હાથમાં એક સ્ક્રિપ્ટ જોઈ શકાય છે, જે શો સાથે સંબંધિત હોવાનું માનવામાં આવે છે.
આ અભિનેત્રી શોના હોળી સ્પેશિયલ એપિસોડમાં મહેમાન ન્યાયાધીશ તરીકે આવ્યા હતા. આ દરમિયાન, તેના હાથમાં એક સ્ક્રિપ્ટ જોવા મળી જેમાં એવું માનવામાં આવતું હતું કે, તેઓ તેમના એપિસોડમાં બોલવામાં આવનારા સંવાદો જોઈને બોલી રહ્યા છે. હવે આ હકીકત છે કે નહીં તે જાણવા માટે કે રિયાલિટી શો સ્ક્રિપ્ટેડ છે કે નહીં, મીડિયા સૂત્રએ કેટલાક રિયાલિટી શો નિષ્ણાતોનો સંપર્ક કર્યો. અમે સૌપ્રથમ ‘સુપર ડાન્સર’, ‘ઇન્ડિયાઝ બેસ્ટ ડાન્સર’, ‘ડાન્સ પ્લસ’ અને ‘હિપ હોપ ઇન્ડિયા’ જેવા શોના નિર્માતા રણજીત ઠાકુર સાથે વાત કરી. તેમણે કહ્યું કે શો માટે એક મૂળભૂત સ્ક્રિપ્ટ તૈયાર કરવામાં આવે છે, જેથી એપિસોડનો પ્રવાહ જાણી શકાય.
રણજીત ઠાકુરે કહ્યું, ‘સ્પર્ધકનો પરિચય અને કોઈપણ ખાસ કાર્ય સામાન્ય રીતે સ્ક્રિપ્ટેડ હોય છે અને તે નિર્ણાયકો અને એન્કર સાથે પણ શેર કરવામાં આવે છે. આ એટલા માટે કરવામાં આવે છે, જેથી એપિસોડનો પ્રવાહ જાળવી શકાય. આ સિવાય, બીજું કંઈ સ્ક્રિપ્ટેડ નથી હોતું. અમે કોઈને શું કહેવું અને કેવી પ્રતિક્રિયા આપવી તે કહેતા નથી.’ રંજીતે હેમા માલિની ઘટના વિશે આગળ કહ્યું કે, ક્યારેક મહેમાન સેલિબ્રિટીને શોના પ્રવાહ વિશે જાણવાની જરૂર હોય છે, જેથી તેમના માટે શૂટિંગ કરવાનું સરળ બને.
નિર્માતાએ કહ્યું, ‘મને આ ઘટના વિશે કોઈ ખ્યાલ નથી પણ શો દરમિયાન કોઈ મહેમાન સ્ક્રિપ્ટ વાંચીને વાત કરતા નથી. તે ફક્ત સ્ક્રિપ્ટનો ઉપયોગ એટલા માટે કરે છે કે તેને ખબર પડે કે શો કઈ દિશામાં આગળ વધી રહ્યો છે.’ આ પછી, અમે કપિલ શર્મા શો જેવા કોમેડી શોના લેખક કમલ કુમાર શુક્લાને પણ આ મુદ્દા પર તેમનો અભિપ્રાય પૂછ્યો. પોતાનો અનુભવ શેર કરતી વખતે, તેમણે કહ્યું કે, સ્ક્રિપ્ટ એ રિયાલિટી શોનો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે, પરંતુ તે આખા શોને સ્ક્રિપ્ટેડ બનાવતું નથી.
એક લેખક તરીકે, તેમણે ઘણા બધા સંદેશાઓ આગળ મોકલવા પડે છે, જેમાં બ્રાન્ડ ડીલ્સ માટે કેટલીક ખાસ સ્કીટ્સનો સમાવેશ થાય છે. કમલ કહે છે કે, આનાથી શો નકલી નથી બનતો, કારણ કે શોમાં થતી બધી વાતચીતો વાસ્તવિક હોય છે. કમલે કહ્યું, ‘હું તમને એક ઉદાહરણ આપું. જ્યારે અમે મધર્સ ડે કે ફાધર્સ ડે સ્પેશિયલ કરી રહ્યા હોઈએ છીએ, ત્યારે આપણે કંઈક એવું લખીશું જે માતાપિતાની આસપાસ વાતચીત શરૂ કરશે અથવા સ્પર્ધકને તેમના માતાપિતા વિશે વાત કરવા માટે મજબૂર કરશે. ક્યારેક આપણે ન્યાયાધીશને પોતાના વિશે કંઈક શેર કરવાનું પણ કહીએ છીએ જેથી લાગણીઓ બહાર આવી શકે.’
લેખકે આગળ કહ્યું, ‘આ ખૂબ જ સામાન્ય વાત છે અને તેનાથી લોકોને શોની પ્રામાણિકતા પર પ્રશ્ન ન ઉઠાવવો જોઈએ. આ ઉપરાંત, અમે અમારા મહેમાનોને ક્યારેય સ્ક્રિપ્ટ આપતા નથી, કારણ કે તેઓ પોતાના વિચારો વ્યક્ત કરવા માટે સ્વતંત્ર છે. મને યાદ છે કે અમે એક કોમેડી શો કરી રહ્યા હતા. અક્ષય કુમાર જેવો અભિનેતા ક્યારેય સ્ક્રિપ્ટ વિશે કે શું કરવું તે વિશે પૂછતો નથી. પરંતુ તેમ છતાં, તે મનોરંજનનું સ્તર વધારે છે. તે બધું કલાકાર પર આધાર રાખે છે.’
પણ શું રિયાલિટી શો ખરેખર સ્ક્રિપ્ટેડ હોય છે? કમલે આ પ્રશ્નનો પણ જવાબ આપ્યો અને કહ્યું કે, કોઈ પણ વ્યક્તિ સ્પર્ધકમાં રહેલી પ્રતિભાને બહાર લાવી શકતી નથી. તે તેની અંદર પહેલેથી જ છે. બધા જ પ્રદર્શન લાઈવ શૂટ કરવામાં આવે છે, તેથી પરિણામ શું આવશે તેની આગાહી પણ કરી શકાતી નથી. સ્ક્રિપ્ટ ચોક્કસપણે રિયાલિટી શોનો એક ભાગ છે પરંતુ તેનો ઉપયોગ ફક્ત એપિસોડને યોગ્ય આકાર આપવા માટે થાય છે, જે દર્શકો માટે વધુ સારા અનુભવ માટે જરૂરી છે.