આવકવેરા વિભાગે નાણાકીય વર્ષ 2024-25 (AY 2025-26)ની આવકની જાણ કરવા માટે ITR ચકાસણી નિયમોમાં ફેરફાર કર્યા છે. અત્યાર સુધી, ITR-1 અને ITR-4 માટે એક્સેલ-આધારિત ITR ફાઇલિંગ ઉપયોગિતાઓ બહાર પાડવામાં આવી છે.
નિષ્ણાતો કહે છે કે ITR ફાઇલ કરતી વખતે ખોટી કર કપાતના દાવાને રોકવા માટે આવા ફેરફારો કરવામાં આવ્યા છે. આ અગાઉ, આવકવેરા વિભાગ ITR પ્રક્રિયા કરતી વખતે કર કપાતની પ્રામાણિકતા મેન્યુઅલી તપાસતો હતો. હવે આ પ્રક્રિયા સ્વચાલિત થઈ ગઈ છે. હવે તે ITR ફાઇલિંગના સ્તરે જ લાગુ કરવામાં આવી છે. આનો અર્થ એ છે કે ITRમાં ભૂલોની શક્યતા ઓછી થશે અને ITRની પ્રક્રિયા ઝડપી થઇ શકશે.
આકારણી વર્ષ 2025-26 માટે આવકવેરા રિટર્ન (ITR) ચકાસણી નિયમોમાં ઘણા ફેરફારો કરવામાં આવ્યા છે. આમાંના મોટાભાગના ફેરફારો તે કર કપાત સાથે સંબંધિત છે જેનો દાવો જૂના કર નિયમો હેઠળ કરી શકાય છે. તો આવો અમે તમને બતાવી દઈએ કે ITR ફાઇલિંગ યુટિલિટીમાં કરવામાં આવેલા સાત ખાસ ફેરફારો કયા કયા છે…
હવેથી, હાઉસ રેન્ટ એલાઉન્સ (HRA)ની વિગતવાર વિગતો આપવી પડશે. હવે HRAનો દાવો કરનારા કરદાતાઓએ કાર્યસ્થળ, ખરેખર મળેલ HRA, ચૂકવેલ ભાડું, મૂળ પગાર અને DA અને મેટ્રો અથવા નોન-મેટ્રો શહેર મુજબ મૂળભૂત પગાર અથવા HRAના 50 ટકા અથવા 40 ટકા જેવી વધુ માહિતી આપવી પડશે. આ બધી માહિતી ITR ફોર્મમાં આપવાની રહેશે.
આ ઉપરાંત, બીજો ફેરફાર એ છે કે, હવે કલમ 80C હેઠળ કપાતની વિગતવાર માહિતી માટે વધુ માહિતી આપવી પડશે, જેમ કે કલમ 80C હેઠળ દાવો કરાયેલ રકમ. આમાં, જીવન વીમા પ્રીમિયમનો પોલિસી નંબર વગેરે આપવો પડશે. આ ઉપરાંત, PPF, કર બચત FD વગેરેની વિગતવાર માહિતી પણ આપવી પડશે. અહીં તમને જણાવી દઈએ કે, કલમ 80C હેઠળ, તમે દોઢ લાખ સુધીની કપાતનો દાવો કરી શકો છો.
કલમ 80D હેઠળ, આરોગ્ય વીમાના પ્રીમિયમની વિગતો હવે આરોગ્ય વીમા કંપનીના નામ અને પોલિસી અથવા દસ્તાવેજ નંબર સાથે આપવી પડશે. આ હેઠળ, જો માતાપિતા 60 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના હોય, તો તમે વીમા પ્રીમિયમ તરીકે 50,000 રૂપિયા સુધીનો દાવો કરી શકો છો. જો તમારા માતાપિતા વરિષ્ઠ નાગરિક હોય, તો તમે તમારા આરોગ્ય વીમા માટે 25,000 રૂપિયા અને તમારા માતાપિતા માટે 50,000 રૂપિયાનો દાવો કરી શકો છો. એટલે કે, કુલ મળીને 75,000 રૂપિયા સુધીનો દાવો કરી શકો છો.
જો તમે કલમ 80E હેઠળ શિક્ષણ લોન પર વ્યાજનો દાવો કરો છો, તો આ વખતે તમારે બેંકનું નામ, લોન એકાઉન્ટ નંબર, લોન મંજૂરીની તારીખ, કુલ લોનની રકમ, 31 માર્ચ સુધી બાકી લોન અને લોન વ્યાજ સંબંધિત બધી માહિતી આપવી પડશે.
શિક્ષણ લોનની જેમ, તમારે કલમ 80EE/80EEA હેઠળ હોમ લોનના વ્યાજ વિશે માહિતી આપવી પડશે. એટલે કે, તમારે હાઉસિંગ પ્રોપર્ટી માટે લોન લેનારનું નામ, બેંકનું નામ, લોન એકાઉન્ટ નંબર, લોન મંજૂર થયાની તારીખ, કુલ લોન રકમ અને 31 માર્ચ સુધી બાકી રહેલી લોન વગેરે વિશે માહિતી આપવી પડશે.
કલમ 80EEB એટલે કે ઇલેક્ટ્રિક વાહન લોન પર વ્યાજ મુક્તિ માટે વિગતવાર માહિતી આપવી પડશે. આ હેઠળ, તમારે લોન લેનારનું નામ, બેંકનું નામ, લોન એકાઉન્ટ નંબર, લોન મંજૂરીની તારીખ, કુલ લોન રકમ અને 31 માર્ચના રોજ બાકી રહેલી રકમની વિગતો આપવી પડશે.
કલમ 80DDBમાં ચોક્કસ રોગોની સારવારના ખર્ચ વિશે પણ વિગતવાર માહિતી આપવી પડશે. જો તમે આ હેઠળ મુક્તિનો દાવો કરો છો, તો રોગ સાથે ચોક્કસ રોગ પરના ખર્ચની માહિતી આપવી પડશે. CA આશિષ મિશ્રાએ જણાવ્યું કે, ઉપરોક્ત ફેરફારો AY 2025-26 માટે બહાર પડાયેલા ITR-1 અને ITR-4માં કરવામાં આવ્યા છે. આવી માહિતી જૂના ફોર્મનો ભાગ નહોતી.