લોકસભાએ વક્ફ (સુધારા) બિલ, 2024ને સંયુક્ત સંસદીય સમિતિ (JPC)ને મોકલ્યું છે. લઘુમતી બાબતોના પ્રધાન કિરેન રિજિજુએ ગુરુવારે સંસદના આ નીચલા ગૃહમાં બિલ રજૂ કર્યું હતું. તે પહેલાં, બિલ પર ટૂંકી ચર્ચા થઈ હતી, જેમાં બંને પક્ષના સાંસદોએ ભાગ લીધો હતો. ત્યારપછી મંત્રી રિજિજુએ વિપક્ષ દ્વારા ઉઠાવવામાં આવેલા સવાલોના જવાબ આપ્યા. અંતે તેમણે કહ્યું કે, જો સભ્યનું બિલ JPCને વિચારણા માટે મોકલવામાં આવે તો સરકારને કોઈ વાંધો નથી. તે પછી, લોકસભાના અધ્યક્ષ ઓમ બિરલાએ વિપક્ષી સભ્યોને ખાતરી આપી હતી કે બિલ પર વિચાર કરવા માટે JPCની રચના કરવામાં આવશે. PM નરેન્દ્ર મોદીની સરકારમાં આ મામલો જરા અલગ છે, જ્યારે સરકાર આટલી સરળતાથી JPCને બિલ મોકલવા માટે રાજી થઈ ગઈ હતી. તો હવે સવાલ એ થાય છે કે, શું આની પાછળ મોદી સરકારની કોઈ સુવિચારીત વ્યૂહરચના છે?
વક્ફ (સુધારા) બિલ, 2024 લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું છે, પરંતુ તે આગામી સત્રમાં રાજ્યસભામાં રજૂ કરવામાં આવશે. સંસદનું શિયાળુ સત્ર નવેમ્બર-ડિસેમ્બર મહિનામાં બોલાવવામાં આવશે. ત્યાં સુધીમાં રાજ્યસભાનું સમીકરણ સત્તાધારી પક્ષ BJPના પક્ષમાં થઈ જશે. 3 સપ્ટેમ્બરે રાજ્યસભાની 12 બેઠકો માટેની ચૂંટણીમાં સત્તાધારી NDAના સભ્યો ચૂંટાય તેવી અપેક્ષા છે. જો રાજ્યસભાના ચાર નામાંકિત સભ્યોની ખાલી પડેલી બેઠકો આગામી સત્ર પહેલા ભરવામાં આવે તો ગૃહમાં સરકારનો હાથ વધુ મજબૂત બનશે. આ ચાર બેઠકો ગયા મહિને જ ખાલી પડી છે. જો આ ચાર સભ્યો આવી ગયા તો સરકારે રાજ્યસભામાં બહુમતી મેળવવા માટે AIADMK જેવા બાહ્ય સાથીઓની મદદ લેવી પડશે નહીં.
રાજ્યસભામાં હાલમાં છ નામાંકિત અને બે અપક્ષ સભ્યો છે. આ સહિત, NDA કેમ્પમાં રાજ્યસભાના કુલ 117 સભ્યો છે, જ્યારે 237 સભ્યોના ગૃહમાં બહુમતીનો આંકડો 119 છે. આ સંદર્ભમાં NDAને માત્ર બે સભ્યોની જરૂર છે. હાલમાં રાજ્યસભામાં આઠ બેઠકો ખાલી છે જેના માટે ચૂંટણી યોજાવા જઈ રહી છે. તેમાં જમ્મુ-કાશ્મીરની ચાર બેઠકો અને ચાર નામાંકિત સભ્યોનો સમાવેશ થાય છે. જો સરકાર ચાર સભ્યોની નિમણૂક કરે છે, તો ગૃહની સંખ્યા વધીને 241 થઈ જશે, તો બહુમતીનો આંકડો 121 થઈ જશે. ચારેય નોમિનેટેડ સભ્યો NDAના હોવાથી તેના કેમ્પમાં કુલ 117+4 એટલે કે 121નો આંકડો હશે. એટલે કે સંપૂર્ણ બહુમતી.
રાજ્યસભામાં એકલા BJPના 87 સભ્યો છે. અપેક્ષા મુજબ, જો રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, ઓડિશા, ત્રિપુરા, આસામ, મહારાષ્ટ્ર અને બિહારમાં BJPના ઉમેદવારો જીતે છે, તો પાર્ટીના રાજ્યસભા સભ્યોની સંખ્યા વધીને 94 થઈ જશે. બિહાર અને મહારાષ્ટ્રમાં BJPના ગઠબંધન ભાગીદારો જીતે તેવી અપેક્ષા છે. 3 સપ્ટેમ્બરે યોજાનારી ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસની બેઠકો પણ વધશે. તેને તેલંગાણામાંથી એક બેઠક મળી શકે છે જેનાથી રાજ્યસભામાં કોંગ્રેસના સાંસદોની સંખ્યા વધીને 27 થઈ જશે. રાજ્યસભામાં વિપક્ષના નેતાનું પદ મેળવવા માટે ઓછામાં ઓછા 25 સભ્યોની જરૂર હોય છે. હાલમાં કોંગ્રેસના સાંસદ મલ્લિકાર્જુન ખડગે 26 સભ્યો સાથે રાજ્યસભામાં વિરોધ પક્ષના નેતા છે.
3 સપ્ટેમ્બરે જે 12 બેઠકો માટે ચૂંટણી યોજાવાની છે તે સાત રાજ્યોમાં લોકસભાની ચૂંટણીમાં BJP, કોંગ્રેસ અને RJDના રાજ્યસભાના સાંસદોએ જીત મેળવ્યા પછી ખાલી પડી છે. જ્યારે, તેલંગાણા અને ઓડિશાના એક-એક રાજ્યસભા સાંસદે રાજ્યસભાની સભ્યતા છોડી દીધી છે અને પાર્ટી બદલી છે. તેલંગાણામાં, ભારત રાષ્ટ્ર સમિતિ (BRS) સભ્ય કે કેશવ રાવ કોંગ્રેસમાં જોડાયા છે જ્યારે BJD સભ્ય મમતા મોહંતા BJPમાં જોડાયા છે.