ઉપરાષ્ટ્રપતિ જગદીપ ધનખરે જણાવ્યું હતું કે, માનવ સંસાધનની અનિવાર્યતા એક ખોટી માન્યતા છે. તમારા વિના બધું ચાલી શકતું જ નથી એ વિચાર સાચો નથી. ભગવાને તમારા આયુષ્યની મર્યાદા પહેલાથી જ નક્કી કરી દીધી છે. તેથી, તેણે એ પણ નક્કી કર્યું છે કે [તમે] અનિવાર્ય ન બની શકો.
તેમણે કહ્યું, કોઈ પણ જીવંત વ્યક્તિ તમારા આદરનો હકદાર નથી, સિવાય કે તમે તેનામાં સદ્ગુણ જુઓ. ચાહક કે દંભી બનવાની ઈચ્છા ક્યારેય ન હોવી જોઈએ. આપણે જે રીતે વિચારીએ છીએ તેની કદર કરવી જોઈએ. કદાચ આપણે સાચા હોઈએ, કદાચ ખોટા હોઈએ. હંમેશા બીજાના દ્રષ્ટિકોણ સાંભળો. તમે જ સાચા છો એવું વિચારીને નિર્ણય ન લો. કદાચ તમને સુધારાની જરૂર છે. કદાચ બીજો દૃષ્ટિકોણ તમને શું થઈ શકે છે તે વિશે સમજાવશે.
જગદીપ ધનખરે કહ્યું, આપણા દેશમાં આ ખૂબ જ સરળ બાબત છે. આપણે ખૂબ જ ઝડપથી મૂર્તિપૂજક બનીએ છીએ, અને આપણે ક્યારેય પૂછતા નથી કે તે શા માટે એક મહાન વકીલ છે, શા માટે તે એક મહાન નેતા છે, શા માટે તે એક મહાન ડૉક્ટર છે, શા માટે તે એક મહાન પત્રકાર છે. આપણે ફક્ત એવું માની લઈએ છીએ કે તે છે…. તમારે પ્રશ્નો પૂછવા જ જોઈએ, કેમ? એક સમય હતો જ્યારે ધંધો કોણ કરતું? વ્યાપારી પરિવારો હતા, વ્યાપારી રાજવંશો હતા, તેમના ગઢ હતા, ફક્ત તેઓ જ તે કરતા હતા, જેમ સામંતશાહ શાસન કરતા હતા. લોકશાહીએ રાજકારણને લોકશાહી બનાવ્યું. હવે, તમે દેશના આર્થિક, ઔદ્યોગિક, વાણિજ્યિક અને વ્યવસાયિક પરિદૃશ્યનું લોકશાહીકરણ કરવા જઈ રહ્યા છો. આજે, તમે એક મોટી છલાંગ લગાવી રહ્યા છો – મારા શબ્દો પર ધ્યાન આપો, તમારે વંશની જરૂર નથી, તમારે કુટુંબના નામની જરૂર નથી, તમારે કુટુંબની મૂડીની જરૂર નથી, તમારે એક વિચારની જરૂર છે, અને તે વિચાર કોઈપણ વ્યક્તિના ડોમેઈનમાં અનન્ય ન હોવો જોઈએ.
રાષ્ટ્રની અમલદારશાહીની ક્ષમતા પર ભાર મૂકતા જગદીપ ધનખરે કહ્યું કે, માનવતાના છઠ્ઠા ભાગનું ઘર ધરાવતા ભારતનો સૌથી મોટો ફાયદો તેની અમલદારશાહી છે. આપણી પાસે શ્રેષ્ઠ માનવ સંસાધનો, નોકરશાહી છે, જે યોગ્ય માળખામાં યોગ્ય કારોબારી દ્વારા સંચાલિત થાય તો કોઈપણ પરિવર્તન લાવી શકે છે, એક એવી કારોબારી જે સુવિધા આપે અને અવરોધ ન કરે.
લોકશાહીને અસરકારક બનાવવામાં યુવાનોની ભૂમિકા પર પ્રકાશ પાડતા અને સંસદસભ્યો અને જનપ્રતિનિધિઓની ફરજોનો પુનરોચ્ચાર કરતા, ઉપરાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું, તમે મને બંધારણ સભાની યાદ અપાવો છો, કારણ કે બે વર્ષ, 11 મહિના અને થોડા દિવસો માટે, બંધારણ સભા 18 સત્રોમાં વિવાદાસ્પદ મુદ્દાઓ, વિભાજનકારી મુદ્દાઓ, મુશ્કેલ મુદ્દાઓનો સામનો કર્યો. સર્વસંમતિ સરળ નહોતી, પરંતુ તેઓ ચર્ચા, સંવાદ, વિચાર-વિમર્શ અને ચર્ચામાં માનતા હતા. તેઓ ક્યારેય વિક્ષેપ અને ખલેલ પહોંચાડતા નહોતા. અને તેથી, જ્યારે હું અહીં શિસ્તની વાત કરું છું ત્યારે મને સંસદીય વાતાવરણનો અભાવ લાગે છે. પરંતુ મને ખાતરી છે કે સોશિયલ મીડિયાના કારણે આપણા યુવાનોને હવે અધિકાર મળી ગયો છે કે તેઓ આપણા સંસદસભ્યો અને લોકોના પ્રતિનિધિઓ માટે તેમના શપથનું પાલન કરવું ફરજિયાત બનાવશે. તેમણે તેમના બંધારણીય આદેશનું પાલન કરવું જોઈએ. તેમણે તેમની જવાબદારીઓમાંથી મુક્તિ મેળવવી જ જોઈએ.
દાયકામાં આર્થિક વિકાસ અને લોકોની અપેક્ષાઓમાં થયેલા વધારાનો ઉલ્લેખ કરતા જગદીપ ધનખરે કહ્યું, લોકોએ 10 વર્ષમાં વિકાસનો સ્વાદ ચાખ્યો છે. 50 કરોડ લોકો બેંકિંગ સમાવેશમાં જોડાઈ રહ્યા છે, 17 કરોડ લોકો ગેસ સંગ્રહ મેળવી રહ્યા છે, 12 કરોડ પરિવારો શૌચાલય મેળવી રહ્યા છે. હવે તેમની તરસ વધી છે. તેમની અપેક્ષાઓ વધી રહી છે, અંકગણિત સ્વરૂપમાં નહીં, પણ ભૌમિતિક સ્વરૂપમાં….આપણું ભારત બદલાઈ રહ્યું છે. આપણું ભારત મારા જેવા લોકો માટે એટલું બધું બદલાઈ ગયું જેની આપણે ક્યારેય કલ્પના, સ્વપ્ન કે વિચાર કર્યો ન હતો. આપણું ભારત આજે દુનિયા માટે એક ઉદાહરણ બની ગયું છે. છેલ્લા દાયકામાં દુનિયાના કોઈ પણ રાષ્ટ્રે ભારત જેટલી ઝડપથી સ્થિર વિકાસ કર્યો નથી….હવે લોકોની અપેક્ષાઓ ખૂબ ઊંચી છે. તે અપેક્ષાઓ સંતોષવી પડશે. તમારે બોક્સની બહાર વિચારવું પડશે.
તેમણે વધુમાં કહ્યું, તમે શાસનમાં સૌથી પ્રભાવશાળી હિસ્સેદારો છો. તમે વિકાસનું એન્જિન છો. જો ભારતને 2047 સુધીમાં વિકસિત રાષ્ટ્ર બનવું હોય, તો આપણે વિકસિત ભારત બનવું પડશે. પડકાર ખૂબ મોટો છે. આપણે પહેલાથી જ પાંચમા ક્રમે છીએ. હા… પણ આવક આઠ ગણી વધારવી પડશે. આ એક મોટો પડકાર છે., તેમણે ઉમેર્યું.
