RBI દ્વારા રેપોરેટમાં કરવામાં આવેલો ઘટાડો ઇકોનોમીને બૂસ્ટઅપ કરવાનું કામ કરશે. આ મહત્ત્વપૂર્ણ નિર્ણયને જોતા લોન સસ્તી થવાની સાથે લોકોની ખરીદ શક્તિ પણ વધવા પામશે. જ્યારે RBI આ દરમાં ફેરફાર કરે છે, ત્યારે તે સીધી રીતે બેંકોને વ્યવસાયો અને ગ્રાહકોને નાણાં ઉછીના આપવા માટે કેટલો ખર્ચ થાય છે તેના પર અસર કરે છે. રેપોરેટ ઘટવાથી દેશમાં લોન કેટલી સસ્તી થાય છે અને ફુગાવો કેવી રીતે વર્તે છે તેના પર મોટી અસર કરી શકે છે.
જ્યારે RBI રેપો રેટ ઘટાડે છે, ત્યારે બેંકો માટે નાણાં ઉછીના લેવાનું સસ્તુ બને છે. પરિણામે, બેંકો ઘણીવાર લોન પર વ્યાજ દર ઘટાડે છે, જેનાથી લોકો અને વ્યવસાયો માટે પૈસા ઉછીના લેવાનું વધુ સસ્તું બને છે. ઘર, કાર ખરીદવા અથવા અન્ય મોટી ખરીદી અને બીજી જીવન જરૂરી ખરીદી કરવાનું આયોજન કરી રહેલા ગ્રાહકો માટે આ સારા સમાચાર છે. RBI એ એપ્રિલ 2025 માં રેપો રેટમાં 25 બેસિસ પોઇન્ટનો ઘટાડો કરીને 6% કર્યો હતો, જેનો હેતુ નાણાં ઉધાર લેવાનું વધુ આકર્ષક બનાવીને આર્થિક પ્રવૃત્તિને વેગ આપવાનો હતો.
ઉદાહરણ તરીકે, જો તમે હોમ લોન લેવાનું વિચારી રહ્યા છો, તો ઓછા વ્યાજ દરનો અર્થ એ છે કે તમારી EMI ઘટાડી શકાય છે, જે સમય જતાં તમારા પૈસા બચાવે છે. તેવી જ રીતે, વ્યવસાયોને વિસ્તરણ અથવા નવા પ્રોજેક્ટ્સ માટે ધિરાણ મેળવવાનું સરળ લાગશે કેમકે વ્યાજદર ઓછા છે., જે સંભવિત રીતે રોજગાર સર્જન અને આર્થિક વિકાસ તરફ દોરી જશે.
તે જ સમયે, RBIનો નિર્ણય ફુગાવાને નિયંત્રિત કરવા માટે પણ મહત્ત્વપૂર્ણ છે. ફુગાવાનો દર એ દરનો ઉલ્લેખ કરે છે કે જેના પર ગુડ્સ અને સર્વિસના ભાવનું સામાન્ય સ્તર વધે છે, જેનાથી ખરીદ શક્તિમાં આંશિક ઘટાડો થાય છે. ઓછા વ્યાજ દર ખર્ચ અને રોકાણને પ્રોત્સાહન આપીને ફુગાવાને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે, જે ગુડ્સ અને સર્વિસના પુરવઠામાં વધારો કરી શકે છે. RBIનો દર ઘટાડો ફુગાવાને હળવો કરીને, ખાસ કરીને ખાદ્યપદાર્થોના ભાવમાં અને આર્થિક પ્રવૃત્તિમાં ધીમે ધીમે સુધારો કરીને ઇકોનોમીને મજબૂત કરવામાં સહાયતા કરે છે.
હાલમાં, ભારતનો ફુગાવાનો દર એપ્રિલ 2025 માં 3.16% પર છે, જે પાછલા મહિનામાં 3.34% હતો, અને જુલાઈ 2019 પછીનો સૌથી નીચો છે, જે ગુડ્સ અને સર્વિસીઝના ભાવ વધારામાં ઘટાડો દર્શાવે છે. આ પગલું અર્થતંત્રના વિકાસમાં પણ મદદ કરે છે. જ્યારે વ્યવસાયો ઓછા દરે નાણાં ઉધાર લઈ શકે છે, ત્યારે તેઓ તેમના એક્સપાન્શનમાં રોકાણ કરે જેનાથી વધુ લોકોને નોકરી પર રાખે અને તેમના કાર્યોનો વિસ્તાર કરે તેવી શક્યતા વધુ હોય છે. ભારતને અત્યારે આ જ જોઈએ છે. દેશનો વિકાસ ધીમો પડી ગયો છે, અને ઉધાર ખર્ચ ઘટાડીને, RBI અર્થતંત્રમાં વધુ પ્રવૃત્તિ શરૂ કરવાની આશા રાખે છે. પ્રેસ ઇન્ફર્મેશન બ્યુરોએ ઉલ્લેખ કર્યો છે કે RBI 2025-26 માટે GDP વૃદ્ધિ 6.5% પર અંદાજે છે, જે તેના અગાઉના 6.7% ના અંદાજ કરતા થોડો ઓછો છે, જે વૈશ્વિક આર્થિક પરિસ્થિતિઓ દ્વારા ઉભા થયેલા પડકારોને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
જોકે એકંદરે વિશ્વની અન્ય ઈકોનોમી કરતા તો ભારતનો વિકાસદર ખુબ જ વધારે છે. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, જ્યારે RBI રેપો રેટ ઘટાડે છે, ત્યારે તે અર્થતંત્રને થોડું પ્રોત્સાહન આપવા જેવું છે. તે લોકો માટે પૈસા ઉધાર લેવાનું સરળ બનાવે છે, અને વ્યવસાયો ઝડપથી વિકાસ કરી શકે છે. તે જ સમયે, તે ફુગાવાને નિયંત્રણમાં રાખે છે, જેનો અર્થ છે કે જીવન ખર્ચ ખૂબ ઝડપથી વધશે નહીં. રેપો રેટ ઘટાડવાનો RBIનો નિર્ણય ભારત માટે એક સકારાત્મક પગલું છે. તે વ્યવસાયો અને ગ્રાહકો માટે નાણાં ઉધાર લેવાનું સસ્તું બનાવશે, ફુગાવાને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરશે અને આર્થિક વિકાસને ટેકો આપશે. જેમ જેમ ભારત પ્રગતિ કરવાનું ચાલુ રાખે છે, તેમ તેમ આ પગલું દર્શાવે છે કે RBI અર્થતંત્રને મજબૂત અને સ્થિર રાખવા માટે સખત મહેનત કરી રહી છે.