દર 4 વર્ષે યોજાતી ઓલિમ્પિક ગેમ્સ માટે વિશ્વભરમાં ભારે ક્રેઝ છે. રમતગમતના આ મહાકુંભમાં વિશ્વભરના દેશો અને હજારો ખેલાડીઓ ભાગ લે છે. ઓલિમ્પિક્સ 2024ની હોસ્ટિંગ પેરિસના હાથમાં છે, જ્યાં અમને મેગા ઇવેન્ટની શરૂઆત રંગીન શૈલીમાં જોવા મળી. ઓલિમ્પિક ગેમ્સના આયોજન પાછળ હજારો કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં તેને હોસ્ટ કરવું કોઈ મોટા પડકારથી ઓછું નથી. ભારત પણ તેની યજમાનીનું સપનું જોઈ રહ્યું હોવાથી સવાલ એ છે કે શું ભારતનું મિશન 2036 પૂરું થશે?
મિશન ઓલિમ્પિક્સ 2036ની યજમાની માટે ભારતમાં તૈયારીઓ પૂરજોશમાં ચાલી રહી છે. પેરિસ ઓલિમ્પિક માટે ભારતીય ટુકડીના પ્રસ્થાન પહેલા PM નરેન્દ્ર મોદીએ પણ એથ્લેટ્સ સાથે આ મુદ્દે ચર્ચા કરી હતી. પહેલેથી જ જાહેરાત કરવામાં આવી છે કે, જો બધું બરાબર રહ્યું તો ભારત 2036 ઓલિમ્પિકની યજમાનીનો દાવો કરશે. જેના પછી ઘણા લોકોના મનમાં સવાલ થશે કે 2024 પેરિસ ઓલિમ્પિકનો અંદાજિત ખર્ચ કેટલો છે અને શું ભારત માટે આ સપનું સાકાર કરવું શક્ય છે?
મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, પેરિસ ઓલિમ્પિક 2024ના આયોજન માટે સામાન્ય રીતે 10 બિલિયન ડૉલર એટલે કે લગભગ 83,000 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ થાય છે. હકીકતમાં, ઓલિમ્પિક રમતોમાં મોટો ખર્ચ સ્ટેડિયમ અને સુવિધાઓના વિકાસ તેમજ પ્રવાસન, સુરક્ષા અને અન્ય સુવિધાઓ પર આવે છે. ઇન્ટરનેશનલ ઓલિમ્પિક કમિટી અનુસાર, ગેમ્સનું આયોજન કરવાથી વધુ નોકરીઓનું સર્જન થાય છે. યજમાન દેશમાં પ્રવાસનને પ્રોત્સાહન મળે છે અને શહેરને આર્થિક લાભ મળે છે.
ઓછામાં ઓછા 1960ના દાયકાથી દરેક ઓલિમ્પિક યજમાનોએ આયોજન કરતાં વધુ ખર્ચ કર્યો છે. ઓલિમ્પિક ગેમ્સની યજમાની કરતા પહેલા, દરેક દેશ માટે એક વર્ષ અગાઉથી કેલેન્ડર નક્કી કરવામાં આવે છે, પછી ભલે તે સમયે આર્થિક પરિસ્થિતિ કેવી પણ હોય. રિપોર્ટ અનુસાર, લંડન ઓલિમ્પિક 2012માં 16.8 બિલિયન ડૉલર (રૂ. 89,000 કરોડ) ખર્ચવામાં આવ્યા હતા, રિયો ઓલિમ્પિક્સ 2016 પર 23.6 બિલિયન ડૉલર (રૂ. 1.55 લાખ કરોડ) ખર્ચવામાં આવ્યા હતા અને ટોક્યો ઓલિમ્પિક 2020 પર 13.7 બિલિયન ડૉલર (રૂ. 1.04 લાખ કરોડ) ખર્ચવામાં આવ્યા હતા. તેથી, જો ભારત યજમાન બનવા માંગે છે, તો મોટી રકમ ઉમેરવી પડશે.
ભારતે વર્ષ 2010માં કોમનવેલ્થ ગેમ્સની યજમાની કરી હતી. આ સમયગાળા દરમિયાન રમતગમતની આડમાં મોટું કૌભાંડ પણ જોવા મળ્યું હતું. આ દેશમાં અત્યાર સુધીના સૌથી મોટા કૌભાંડોમાંનું એક છે. આવી સ્થિતિમાં, સામાજિક-આર્થિક સશક્તિકરણને ધ્યાનમાં રાખીને, ભારત ઓલિમ્પિકની યજમાની માટે પ્રબળ દાવેદાર છે. પરંતુ ભારતને અનેક પડકારોનો સામનો કરવો પડશે અને આ માટે મજબૂત યોજના તૈયાર કરવી પડશે.