BJPની આગેવાની હેઠળની NDA ઝારખંડ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં કોઈપણ ભોગે કિલ્લો જીતવા માંગે છે. BJPએ પોતાના મોટા નેતાઓની ફોજને મેદાનમાં ઉતારી દીધી છે. સીટ વહેંચણી અને ઉમેદવારની પસંદગી પણ નક્કી થઈ ગઈ છે. બીજી તરફ, JMMની આગેવાની હેઠળનું INDIA બ્લોક હજુ પણ સીટ વહેંચણીમાં ફસાયેલું છે. BJP આ વખતે ડોન્ટ મિસ ચૌહાણની સ્ટાઈલમાં 2019ની હારને જીતમાં બદલવાનો પ્રયાસ કરી રહી હોય તેવું લાગી રહ્યું છે.
ઝારખંડ વિધાનસભા ચૂંટણીની જાહેરાત ગમે ત્યારે થઈ શકે છે. ચૂંટણી પંચની ટીમે તૈયારીઓને આખરી ઓપ આપી દીધો છે. જો બધું બરાબર રહેશે તો ઓક્ટોબરના અંતથી ચૂંટણી પ્રક્રિયા શરૂ થશે. તમામ પક્ષો ઉમેદવારોની પસંદગીમાં વ્યસ્ત છે. બંને ગઠબંધન- NDA અને ‘INDIA’- વચ્ચે સીટ વિતરણનું પ્રારંભિક કાર્ય પૂર્ણ થઈ ગયું છે. NDAમાં મોટાભાગના ઉમેદવારોના નામની જાહેરાત નવરાત્રિમાં જ થવાની ધારણા છે. બેઠકોની સંખ્યા અને વિસ્તાર નક્કી કરવાનું કામ મુશ્કેલ છે. એકવાર આનું સમાધાન થઈ જાય પછી કોઈ વિવાદ બાકી રહેતો નથી. ગઠબંધનની જેમ કોઈ પક્ષ એકલા કે સંયુક્ત રીતે પ્રચાર કરશે? કોઈના મોઢામાંથી વિરોધાભાસી શબ્દો ન નીકળવા જોઈએ. ટિકિટ વિતરણના છેલ્લા તબક્કામાં પણ આવી જ બાબતો સામે આવે છે. NDAમાં ઉમેદવારોની જાહેરાત કરવા માટે ધસારો જોવા મળી રહ્યો છે. INDIA બ્લોક પણ આના પર કામ કરી રહ્યું છે. પરંતુ, INDIA બ્લોકમાં સીટોનું વિતરણ થોડું મુશ્કેલ લાગે છે.
ઝારખંડમાં માત્ર બે મોટા ગઠબંધન છે. જો અન્ય કોઈ ગઠબંધન હશે તો તે બે મુખ્ય ગઠબંધન સામે તેની સ્થિતિ શું હશે? બંને મુખ્ય ગઠબંધન છે- ‘INDIA’ અને NDA. પહેલા ‘INDIA’ની વાત કરીએ. આમાં ઝારખંડ મુક્તિ મોરચા (JMM), કોંગ્રેસ, રાષ્ટ્રીય જનતા દળ પહેલેથી જ સાથે હતા. હવે તેમાં CPI (ML)એ પણ પ્રવેશ કર્યો છે. 2019ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં, JMMએ ગઠબંધનનું નેતૃત્વ કર્યું અને 43 બેઠકો પર તેના ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા. 30 બેઠકો પર જીત મેળવી હતી. કોંગ્રેસે 31માંથી 19 સીટ જીતી હતી. RJDએ સાત બેઠકો પર નસીબ અજમાવ્યું, પરંતુ માત્ર એક પર જ જીત મેળવી. INDIA ગઠબંધનને બહુમતી મળી અને અનેક અવરોધોને પાર કરીને CM હેમંત સોરેન તેમના કાર્યકાળના પાંચ વર્ષ પૂરા કરી રહ્યા છે.
આ વખતે INDIA બ્લોક બે પ્રકારની સમસ્યાઓનો સામનો કરી રહ્યો છે. સૌથી પહેલા તો આ વખતે બધા 2019 કરતા વધુ સીટો પર લડવાની વાત કરી રહ્યા છે. બીજી સમસ્યા CPI (ML)ની છે, જે પહેલીવાર એક સાથે આવી હતી. હાલમાં તેની પાસે માત્ર એક ધારાસભ્ય છે, પરંતુ પાર્ટીએ છેલ્લી ચૂંટણી 15 બેઠકો પર લડી હતી. તેથી, ઓછામાં ઓછી એક ડઝન બેઠકો માટે હોડ છે. CPIના ટોચના નેતા D. રાજા તાજેતરમાં રાંચી આવ્યા હતા. તેમણે INDIA બ્લોકમાં જોડાવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી હતી. જો કે, તેમણે 12 બેઠકોનો દાવો પણ કર્યો હતો. INDIA બ્લોકમાં કોઈએ તેની નોંધ લીધી નથી. જો CPI પણ સાથે આવે તો સીટની વહેંચણીનો મામલો પેચીદો બની શકે છે. જે પાર્ટીઓ પહેલાથી જ INDIA બ્લોકમાં છે, તેઓ પણ ગયા વખત કરતા આ વખતે વધુ સીટો ઈચ્છે છે.
જો ગઠબંધનના જૂના માળખા પર નજર કરીએ તો, JMM 45થી ઓછી સીટ સ્વીકારવા કોઈપણ રીતે તૈયાર નથી. કોંગ્રેસનું કાર્ડ જાહેર કરવામાં આવ્યું નથી, પરંતુ તે ગત વખતે જીતેલી 30 બેઠકો કરતાં ઓછી બેઠકો સ્વીકારે તેવી શક્યતા નથી. બાકીની 6 બેઠકોમાંથી, RJD કેટલી બેઠકો સ્વીકારશે, જે પહેલેથી જ સાત પર ચૂંટણી લડી ચૂકી છે? આ વખતે તેની ડિમાન્ડ 19 છે. CPI (ML)ને કેટલી બેઠકો મળશે, જ્યારે છેલ્લી વખત તેણે 15 સીટ પર ચૂંટણી લડી હતી, આથી INDIA બ્લોકને સીટોનું ગણિત ઉકેલવામાં મુશ્કેલી પડી રહી છે.
હેમંત સોરેને પણ અન્ય રાજ્યોમાં સફળતાના પ્રયોગોની તર્જ પર ચૂંટણીની રણનીતિ બનાવી છે. તેમનું મેનેજમેન્ટ પણ સારું છે. પરંતુ જો તુલનાત્મક દૃષ્ટિકોણથી જોવામાં આવે તો, NDA ‘INDIA’ કરતાં ઘણું આગળ દેખાય છે. સીટોની વહેંચણીનો પ્રશ્ન હોય કે ઉમેદવારોની પસંદગીનો પ્રશ્ન હોય, CM હેમંતની આગેવાની હેઠળનું ગઠબંધન હજુ હરીફાઈમાં હોય તેવું લાગતું નથી. આના પરથી સમજો. અત્યારે, મામલો માત્ર INDIA બ્લોકમાં સીટ વહેંચણીના દાવા અંગેનો છે. બીજી તરફ NDAમાં ઉમેદવારોની જાહેરાતને આખરી ઓપ આપવામાં આવી રહ્યો છે. BJPએ પોતાના બે ઉમેદવારો પણ બિનસત્તાવાર રીતે જાહેર કર્યા છે. મીડિયા રિપોર્ટ એવો છે કે JMM છોડીને BJPમાં જોડાનાર શિબુ સોરેનની પુત્રવધૂ સીતા સોરેન પોતાની આરક્ષિત જામાની પરંપરાગત બેઠક છોડીને જામતારા સામાન્ય બેઠક પરથી ચૂંટણી લડશે. BJPના પ્રદેશ અધ્યક્ષ બાબુલાલ મરાંડી પણ આદિવાસી હોવા છતાં કોઈપણ ST બેઠક પરથી ચૂંટણી લડશે નહીં. તેઓ રાજધનવારની સામાન્ય બેઠક પરથી ઉમેદવાર હશે, જે તેમણે ગત વખતે જીતી હતી. નવરાત્રિ દરમિયાન BJPનું મોટું લિસ્ટ પણ બહાર પડે તેવી શક્યતા છે. ઝારખંડના ચૂંટણી પ્રભારી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ અને હિમંતા વિશ્વ શર્માએ આના સંકેત આપ્યા છે.
BJPની અંદર એવા અહેવાલો છે કે, લગભગ દરેક બેઠકો માટે ઉમેદવારોની પસંદગી થઇ ચુકી છે. નવરાત્રિમાં પ્રથમ યાદી બહાર પાડવામાં આવશે. BJPએ અનુસૂચિત જાતિની અનામત બેઠકો પર ઉમેદવારોની પસંદગીને પ્રાથમિકતા આપી છે. સામાન્ય બેઠકો માટેના કેટલાક ઉમેદવારોના નામ પહેલેથી જ નક્કી માનવામાં આવે છે. BJPએ જે નામોને લગભગ ફાઈનલ કર્યા છે તેમાં રાજધનવારથી બાબુલાલ મરાંડી, જામતાડાથી સીતા સોરેન, ભવનાથપુરથી ભાનુ પ્રતાપ શાહી, દુમકાથી લુઈસ મરાંડી, ગોડ્ડાથી અમિત મંડલ, ખુંટીથી નીલકંઠ સિંહ મુંડા, જામાથી સુનાલી સોરેન, જગન્નાથપુરથી ગીતા કોડા, રાજમહેલથી અનંત ઓઝા, ઘાટશિલાથી ચંપાઈ સોરેનના પુત્ર બાબુલાલ સોરેન, સેરાઈકેલામાંથી ચંપાઈ સોરેન, ગુમલામાંથી મિસીર કુજુર અને શિકારીપાડાથી પરિતોષ સોરેનના નામ અંતિમ ગણવામાં આવી રહ્યા છે. પિતૃપક્ષ પૂર્ણ થતાંની સાથે જ રાજ્ય ચૂંટણી સમિતિની બેઠક 1લી અને 2જી ઓક્ટોબરે યોજાવાની છે. તેની સાથે જ ઓછામાં ઓછા ચાર ડઝન ઉમેદવારોના નામ પણ ફાઈનલ થઈ શકે છે.
