દિલ્હી દંગાઓ દરમિયાન ફૈજાન નામના એક શખ્સનો વીડિયો સોશિયલ મીડિયા પર ઝડપથી વાયરલ થયો હતો. ફૈજાનનો આ વાયરલ વીડિયો રાષ્ટ્રગાન ગાવા માટે મજબૂર કરવાનો હતો. ફૈજાનને મારવામાં પણ આવી રહ્યો હતો અને મારનાર દિલ્હી પોલીસના જ કેટલાક પોલીસકર્મી હતા. આ ઘટના બાદ ફૈજાનનું મોત થઈ ગયું હતું. ફૈજાનના મોત બાદ તેની માતા કિસ્મતુને દિલ્હી હાઇ કોર્ટમાં આરોપ લગાવ્યો હતો કે પુત્રને રાષ્ટ્રગાન ગાવા માટે મજબૂર કરવામાં આવ્યો. કોર્ટે મંગળવારે ફૈજાનની માતાની અરજી પર સુનાવણી કરી હતી.
કોર્ટે સુનાવણી કરતા દિલ્હી પોલીસને નિર્દેશ આપ્યો કે ડર કે કોઈના પ્રભાવ વિના આગામી તપાસ કરે. ફૈજાનની માતાએ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરી છે જેમાં વિશેષ ઇનવેસ્ટિગેશન ટીમના માધ્યમથી પોતાના પુત્રના મોતના કેસની તપાસ કરાવવાના નિર્દેશ આપવાની માગણી કરી છે. ફૈજાનની માતાએ પોતાની અરજીમાં દાવો કર્યો કે તેના પુત્રને ગેરકાયદેસર રૂપે કસ્ટડીમાં લેવામાં આવ્યો અને સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત દેખરેખથી વંચિત કરવામાં આવ્યો. ત્યારબાદ 26 ફેબ્રુઆરીના રોજ મારા દીકરાનું મોત થઈ ગયું.
પીડિત પક્ષના વકીલ વૃંદા ગ્રોવરે ન્યાયાધીશ મુક્તા ગુપ્તા દ્વારા પાસ કરવામાં આવેલા એક પૂર્વ આદેશનું ઉલ્લંઘન કર્યું જેમાં કોર્ટે મૃતકની કસ્ટડીથી પહેલા તૈયારી, MLCમા ઇજાની સંખ્યામાં વૃદ્ધિના સંબંધમાં ભ્રમ અને વિસંગતિઓને લઈને પોલીસને સવાલ પૂછ્યો હતો. આ બાબતે MLC અને પોસ્ટમોર્ટમ રિપોર્ટમાં નજરે પડનારી ઇજાઓમાં ફરક હતો. તેના પર કોર્ટે પૂછ્યું કે આ રીતેના કેસમાં દસ્તાવેજ સંરક્ષિત રાખવામાં આવે છે. એવામાં ફરી એક વખત સામાન્ય જનતાના મૌલિક અધિકારને લઈને કોર્ટે દિલ્હી પોલીસને સખત નિર્દેશ આપ્યા છે. ફેબ્રુઆરી 2020મા દિલ્હી દંગાઓમાં રાષ્ટ્રગાન ગાતા ફૈજાનનું મોત થઈ ગયું હતું.
એવામાં સવાલ ઉઠે છે કે શું કોઈ વ્યક્તિને રાષ્ટ્રગાન બળજબરીપૂર્વક ગવડાવી શકાય છે? કદાચ આગામી દિવસોમાં કેસથી સ્થિતિ એકદમ સ્પષ્ટ થઈ જશે. સુપ્રીમ કોર્ટમાં સિનેમા હોલમાં ફિલ્મો દેખાડવા પહેલા રાષ્ટ્રગાન વગાડવા અને બધાને તેના સન્માનમાં ઊભા રહેવાનું અનિવાર્ય કરી દીધું છે. આ સંબંધમાં નિર્ણય સંભળાવતા ન્યાયાધીશ દીપક મિશ્રાએ કહ્યું કે લોકોએ અનુભવવું જોઈએ કે તેઓ એક રાષ્ટ્રમાં રહે છે અને તેમણે રાષ્ટ્રગાન અને રાષ્ટ્રીય ધ્વજ પ્રત્યે સન્માન દેખાડવું જોઈએ.
રાષ્ટ્રગાનના કોઈ પણ પ્રકારના વ્યાવસાયિક ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ લગાવવામાં આવ્યો છે. રિપોર્ટ્સ મુજબ સિનેમાઘરોમાં રાષ્ટ્રગાન વગાડવાની શરૂઆત ભારત અને ચીન વચ્ચે થયેલા યુદ્ધ બાદ શરૂ થઈ હતી. એ સમયે ઘણી રાષ્ટ્રભક્તિ ફિલ્મો આવી હતી એવામાં સિનેમઘરોના માલિકોએ નક્કી કર્યું કે ફિલ્મ દેખાડતી વખત રાષ્ટ્રગાન વગાડશે પરંતુ એ સમયે રાષ્ટ્રગાન ફિલ્મ સમાપ્ત થયા બાદ વગાડવામાં આવતું હતું. અંતે થોડા દિવસો બાદ જ સિનેમાઘરોમાં રાષ્ટ્રગાનના અપમાનના સમાચાર આવવા લાગ્યા. એવામાં સરકારના એક આદેશ દ્વારા સિનેમાઘરોમાં રાષ્ટ્રગાન વગાડવા પર પ્રતિબંધ લગાવી દીધો હતો.
