ગુજરાતની રાજનીતિમાં નેતાઓની ભૂમિકા હંમેશાં ચર્ચાનો વિષય રહી છે. જનતાના પ્રતિનિધિ તરીકે ચૂંટાયેલા નેતાઓ પાસેથી લોકો અપેક્ષા રાખે છે કે તેઓ તેમની સમસ્યાઓ સાંભળે તેમની સાથે સંવાદ કરે અને તેમના હિતમાં નિર્ણયો લે. પરંતુ જ્યારે નેતાઓ આ અપેક્ષાઓ પર ખરા ન ઉતરે ત્યારે એક મહત્ત્વપૂર્ણ પ્રશ્ન ઉભો થાય છે કે… જે નેતા જનતાને મળે નહીં, સાંભળે નહીં અને તેમનું કામ કરે નહીં, તેવા નેતા શું કામના? આ પ્રશ્ન ભારતીય જનતા પાર્ટી (ભાજપ), કોંગ્રેસ, આમ આદમી પાર્ટી (આપ) કે અન્ય કોઈ પણ રાજકીય પક્ષના નેતાઓ માટે સમાન રીતે લાગુ પડે છે. આ વિષય પર તટસ્થ દૃષ્ટિકોણથી ચર્ચા જરૂરી છે.
રાજકીય નેતાઓની પ્રાથમિક જવાબદારી છે જનતા સાથે સીધો સંવાદ સ્થાપવો. ગુજરાતના ગામડાઓથી લઈને શહેરો સુધી લોકો પોતાના ચૂંટાયેલા જનપ્રતિનિધિઓ પાસેથી એવી અપેક્ષા રાખે છે કે તેઓ તેમની સમસ્યાઓને સમજે અને તેના નિરાકરણ માટે કામ કરે. ઉદાહરણ તરીકે ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં પાણી, વીજળી કે રસ્તાઓની સમસ્યા હોય તો શહેરી વિસ્તારોમાં ટ્રાફિક, ગંદકી કે રોજગારના મુદ્દા મહત્ત્વના હોય છે. જો નેતાઓ આ સ્થાનિક મુદ્દાઓ પર ધ્યાન ન આપે અથવા લોકોની ફરિયાદો સાંભળવામાં નિષ્ફળ જાય તો લોકોમાં નિરાશા અને અસંતોષ વધે છે. આવી પરિસ્થિતિ લોકશાહીના મૂળભૂત સિદ્ધાંતોને નબળા પાડે છે જેમાં જનતાનો અવાજ સર્વોપરી માનવામાં આવે છે.
બીજી બાજુ નેતાઓ પણ ઘણીવાર પોતાની મજબૂરીઓ વિશે વાત કરે છે. રાજકીય પક્ષોના આંતરિક દબાણ, વહીવટી જટિલતાઓ અને સંસાધનોની મર્યાદાઓને કારણે તેઓ દરેક વ્યક્તિની અપેક્ષાઓ પૂરી નથી કરી શકતા. ઉદાહરણ તરીકે સત્તા પક્ષના નેતાઓ ગુજરાતમાં લાંબા સમયથી સત્તામાં હોવાથી તેમના પર વિકાસની ઝડપ અને ગુણવત્તા જાળવવાનું દબાણ છે. બીજી તરફ વિપક્ષી પક્ષો પર લોકોનો વિશ્વાસ જીતવા માટે વધુ સક્રિય રહેવાની જરૂર છે. પરંતુ જો આ બધા પક્ષોના નેતાઓ જનતા સાથે સંપર્કમાં રહેવાનું ટાળે તો તેમની વિશ્વસનીયતા પર સવાલ ઉભા થાય છે.
આ સમસ્યાનું નિરાકરણ શું હોઈ શકે? સૌથી પહેલાં નેતાઓએ પોતાની ફરજ અને જવાબદારીને ગંભીરતાથી લેવી જોઈએ. નિયમિત જનસંપર્ક, જનસભાઓ અને ડિજિટલ માધ્યમો દ્વારા લોકો સાથે સંપર્ક રહેવું જરૂરી છે. બીજું કે રાજકીય પક્ષોએ પોતાના નેતાઓને જવાબદાર ઠેરવવા માટે આંતરિક પદ્ધતિઓ વિકસાવવી જોઈએ. ત્રીજું લોકશાહીમાં જનતાને પણ પોતાનો અવાજ ઉઠાવવા માટે સજાગ રહેવું જોઈએ. ચૂંટણી દરમિયાન માત્ર વચનોના આધારે નહીં પરંતુ નેતાઓના કામના આધારે મતદાન કરવું જોઈએ.
આખરે નેતાઓએ એ સમજવું જરૂરી છે કે તેમની સત્તા અને સ્થાન જનતાના વિશ્વાસ પર ટકેલું છે. જો તેઓ જનતાની અવગણના કરશે તો લોકશાહીનું આ મંદિર નબળું પડશે. ગુજરાતના નેતાઓ માટે આ એક આત્મચિંતનનો પ્રશ્ન છે જેનો જવાબ તેમના કાર્યોમાંથી મળશે.