પુરુષોને પણ થઈ શકે છે સ્તન કેન્સર, તમારી આ રોજિંદી ભૂલો જોખમ વધારે છે

સ્તન કેન્સર સામાન્ય રીતે સ્ત્રીઓ સાથે સંકળાયેલું છે, પરંતુ હવે આ ખતરનાક રોગ પુરુષોમાં પણ ઝડપથી ફેલાઈ રહ્યો છે. પુરુષોમાં સ્તન કેન્સરના કિસ્સાઓ ખૂબ જ ઓછા જોવા મળે છે, પરંતુ તેને અવગણી શકાય નહીં. સ્ત્રીઓની જેમ, પુરુષોમાં પણ સ્તન પેશીઓ હોય છે, જ્યાં કેન્સર પેદા કરતી પેશીઓ વિકસી શકે છે. પુરુષોમાં સ્તન કેન્સરના ઓછા કેસોને કારણે, લોકો ઘણીવાર સ્તનમાં જોવા મળતા અથવા અનુભવાતા કોઈપણ ગઠ્ઠા અથવા ચિહ્નને અવગણે છે, જેના કારણે આ રોગ ઝડપથી વધવા લાગે છે. આવી સ્થિતિમાં, પુરુષો સ્તન કેન્સરને ફક્ત સ્ત્રીઓનો રોગ ન માને અને આ ખતરનાક રોગની ગંભીરતાને સમજે અને તેના સંકેતો, નિવારણ પદ્ધતિઓ અને આ રોગ ફેલાવાના કારણોને સમજે. તો ચાલો ડોક્ટર પાસેથી પુરુષોમાં સ્તન કેન્સર સંબંધિત બધી મહત્વપૂર્ણ માહિતી જાણી લઇએ…

એક મીડિયા ચેનલ સાથે વાત કરતા ડૉ. જેહાન ધભારે જણાવ્યું કે, પુરુષોમાં સ્તન કેન્સર દુર્લભ છે, જે કુલ સ્તન કેન્સરના ફક્ત 1-2 ટકા કેસોમાં જોવા મળે છે, જ્યારે બાકીના 98 ટકાથી વધુ કેસ સ્ત્રીઓમાં જોવા મળે છે. પુરુષોમાં સ્તન પેશી સ્ત્રીઓની જેમ વિકસિત થતી નથી, તેમ છતાં પુરુષોમાં પણ સ્તન નળીઓ હોય છે, જ્યાં કેન્સરનું જોખમ હોઈ શકે છે.

એક મીડિયા ચેનલ સાથે વાત કરતા ડૉ. જેહાન ધભારે પુરુષોમાં જોવા મળતા સ્તન કેન્સરના લક્ષણો વિશે જણાવ્યું અને કહ્યું કે, પુરુષોમાં પણ સ્ત્રીઓ જેવા જ સ્તન કેન્સરના લક્ષણો દેખાય છે. પરંતુ ઘણી વખત લોકો સ્તનની ડીંટડીની આસપાસ બનેલા ગઠ્ઠાને અવગણે છે અને પરિસ્થિતિ ગંભીર બને ત્યારે જ ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરે છે, પરંતુ ત્યાં સુધીમાં મામલો કાબુ બહાર નીકળી ગયો હોય છે.

પુરુષોમાં સ્તન કેન્સરના આ લક્ષણો છે: બગલમાં ગઠ્ઠો, છાતીની આસપાસની ત્વચા નારંગી અથવા પીળી દેખાય છે. છાતી અને સ્તનની ડીંટડીની આસપાસ લાલ, ફ્લેકી અથવા પોપડી જેવી ત્વચા. છાતી અને બગલમાં હળવો દુખાવો. સ્તનની ડીંટડીમાંથી લોહીવાળું સ્રાવ નીકળવું. સ્તનની ડીંટડી અંદરની તરફ ચાલી ગઈ હોય.

ડૉ. જેહાન ધભારે જણાવ્યું કે, એડવાન્સ સ્ટેજમાં, કેન્સરનો આ ગઠ્ઠો અલ્સરનું સ્વરૂપ લે છે અને સ્તનની ડીંટડી અને તેની આસપાસની ત્વચાને ખાવાનું શરૂ કરે છે, જેના કારણે તે જગ્યાએ ઘા બનવા લાગે છે અને તે ઘા ક્યારેય રૂઝાતો નથી.

જીવનશૈલી: મોટાભાગના પુરુષોની બેદરકારીભરી જીવનશૈલી (શારીરિક પ્રવૃત્તિ ન કરવી, લાંબા સમય સુધી એક જગ્યાએ બેસી રહેવું) સ્થૂળતાને પ્રોત્સાહન આપે છે, અને સ્થૂળતા સ્તન કેન્સર માટે સૌથી મોટું જોખમી પરિબળ છે.

જૈવિક અને આનુવંશિક કારણો: જો પરિવારમાં સ્ત્રી સભ્યોને સ્તન અથવા અંડાશયનું કેન્સર થયું હોય, તો પુરુષોમાં પણ તેનું જોખમ વધે છે. આ પાછળનું કારણ BRCA1 અને BRCA2 નામના જનીન પરિવર્તન છે, જે કેન્સરની શક્યતા વધારે છે. આ સ્થિતિ પેઢી દર પેઢી પસાર થાય છે. જે પુરુષોમાં BRCA1 અને BRCA2નું પરીક્ષણ સકારાત્મક આવે છે તેમને સ્તન કેન્સર, પ્રોસ્ટેટ કેન્સર અને સ્વાદુપિંડનું કેન્સર થવાનું સૌથી વધુ જોખમ હોય છે.

દારૂ અને તમાકુનું સેવન: જે લોકો અઠવાડિયામાં પાંચ કે તેથી વધુ વખત દારૂ પીવે છે તેમને હોર્મોનલ અસંતુલન થાય છે જે સ્તન કેન્સરનું જોખમ વધારે છે. તમાકુ અને ધૂમ્રપાન પણ જોખમ વધારે છે.

પુરુષોમાં સ્તન કેન્સરની સારવાર સ્ત્રીઓમાં થતી સારવારની જેમ જ કરવામાં આવે છે. શરૂઆતના તબક્કામાં, તેની સારવાર શસ્ત્રક્રિયા દ્વારા કરવામાં આવે છે. આ દરમિયાન, સ્તનની ડીંટડી અને તેની આસપાસની ગાંઠ દૂર કરવામાં આવે છે. આ દરમિયાન, સ્તન પેશી પણ દૂર કરવામાં આવે છે. આ સાથે, અંડરઆર્મ અને છાતીના સ્નાયુઓમાં લસિકા ગાંઠો પણ દૂર કરવામાં આવે છે. આ પછી, દર્દીને કીમોથેરાપી, રેડિયેશન અને હોર્મોનલ થેરાપી આપવામાં આવે છે.

સ્તન કેન્સરના ઇલાજ માટે રેડિયેશનનો ઉપયોગ થાય છે, જેમાં એક્સ-રે દ્વારા કેન્સર કોષોને મારી નાખવામાં આવે છે. શસ્ત્રક્રિયા દરમિયાન રેડિયેશનનો ઉપયોગ તમારી છાતીની દિવાલમાં અથવા ત્વચાની નજીક નાના ગાંઠ કોષોને દૂર કરવા માટે કરવામાં આવે છે. રેડિયેશન કોઈપણ બાકી રહેલા કેન્સર કોષોને મારી નાખે છે જેથી તેમને ફરીથી વધતા અટકાવી શકાય.

કીમોથેરાપી તમારા શરીરમાં કેન્સર કોષોને મારી નાખવા માટે દવાઓનો ઉપયોગ કરે છે. સ્થાનિક ગાંઠો (જે ફેલાયેલી નથી હોતી) માટે, તમે ગાંઠને સંકોચવા માટે શસ્ત્રક્રિયા પહેલાં કીમોથેરાપી કરાવી શકો છો. અથવા ગાંઠ ફરીથી વધવાની અથવા શરીરમાં અન્યત્ર પાછા આવવાની શક્યતા ઘટાડવા માટે તમારે શસ્ત્રક્રિયા પછી રેડિયેશન અને કીમોથેરાપીની જરૂર પડી શકે છે.

ડોકટરો એસ્ટ્રોજનના સ્તરને ઘટાડવા અથવા અવરોધિત કરવા માટે હોર્મોન થેરાપીનો ઉપયોગ કરે છે. જો કેન્સર કોષો એસ્ટ્રોજન જેવા હોર્મોન્સ પર આધાર રાખે છે, તો હોર્મોન થેરાપી મદદ કરી શકે છે.

ડૉ. જેહાન ધભારે કહ્યું કે પ્રોટીન આહાર અથવા છોડ આધારિત પ્રોટીનનો સ્તન કેન્સર સાથે કોઈ સંબંધ નથી, પરંતુ જો તમે દરરોજ 60 થી 70 ગ્રામ સોયાનું સેવન કરો છો, તો તે કેન્સરને થોડું વધારવામાં મદદ કરી શકે છે, કારણ કે તેને દરરોજ ખાવાથી શરીરમાં એસ્ટ્રોજનનું સ્તર વધે છે.

ડૉ. જેહાન ધભારે કહ્યું કે, જે લોકો જીમમાં પોતાનું શરીર બનાવવા માટે સ્ટેરોઇડ્સ અને પ્રોટીન પાવડરનું વધુ પડતું સેવન કરે છે તેમને પ્રોસ્ટેટ કેન્સરનું જોખમ ખૂબ વધારે હોય છે. સ્તન કેન્સર પર તેની કોઈ અસર થતી નથી.

ડૉ. જેહાન ધભારે કહ્યું, ‘જો પરિવારમાં સ્તન કે અંડાશયના કેન્સરનો ઇતિહાસ હોય, તો દર છ મહિને સ્તન સોનોગ્રાફી કરાવવી જોઈએ અને લક્ષણો પ્રત્યે સતર્ક રહેવું જોઈએ. સ્થૂળતા ટાળો, નિયમિત કસરત કરો, વધુ ચરબીયુક્ત અને અલ્ટ્રા-પ્રોસેસ્ડ ખોરાક ટાળો. આ ઉપરાંત, દારૂ અને તમાકુનું સેવન ન કરો’.